تثبیت رودخانه و حفاظت دیواره‌ها از مسائل پیچیده مهندسی رودخانه است که از جنبه‌های علمی، فنـی، اقتصـادی و زیباشناسـی هنوز موردبحث بوده و به علت تأثیر پارامترهای مختلف، تاکنون ضوابط و معیارهای معین و مشخصـی، به منظور انتخـاب و طراحـی بهترین روش و گزینه، به ثبت نرسیده است.
در دهه اخیر روش‌های کنترل و مهار رودخانه و تثبیت حریم آن در بازه‌های بحرانی مورد ارزیابی فنـی و اقتصـادی قرارگرفته است. به راین اساس و با توجه به دانش کنونی، کارهای رودخانه‌ای عموماً غیراقتصادی برآورد شـده، به‌طوری‌که هزینـه روش‌های حفاظت رودخانه به‌طورکلی بیشتر از منافع حاصل از آن، برآورد شده است. به همین دلیل تلاش‌های حاضـر جهـت دسـتیـابی بـه گزینه‌های حفاظتی کم‌هزینه، موردبررسی و ارزیابی می‌باشد.
اهداف حفاظت و تثبیت دیواره‌های رودخانه
اهداف اقدامات حفاظتی و تثبیت دیواره‌های رودخانه را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- جلوگیری از فرسایش دیواره‌ها و تخریب اراضی حاشیه رودخانه و نقض مالکیت اراضی
- جلوگیری از خسارات ناشی از پیشروی رودخانه به سمت راه‌ها، تخریب پل‌ها و خطوط انتقال نیرو
- ممانعت از تخریب تأسیسات آبی و شبکه بهره‌برداری از رودخانه
- کنترل سیلاب و کاهش خطر سیل گرفتگی اراضی دشت آبرفتی رودخانه
- حفاظت‌های موضعی و جلوگیری از تخریب متناوب دیواره رودخانه
- تأمین شرایط لازم برای سهولت کشتیرانی
عوامل مؤثر در طرح حفاظت و تثبیت دیواره‌های رودخانه
شواهد نشان می‌دهد روش‌ها و سازه‌هایی که به‌طور موضعی و بدون توجه به ضوابط و اصول راهنمـای طـرح اصـلاح مسـیر و تثبیت دیواره‌ها بکار رفته‌اند، عموماً آسیب‌پذیر بوده و خیلی سریع تأثیر خود را از دست می‌دهند. موفقیت این‌گونه طرح‌ها بسـتگی بـه رعایت دو اصل مهم دارد: ابتدا آنکه در انتخاب راستای رودخانه، سعی شود از یک الگوی کلی در یک بازه طولانی‌تر تبعیـت شـود و دوم آنکه خصوصیات مارپیچی، شیب، ابعاد هندسی مقاطع و بیلان دبی و رسوب رودخانـه در طـول بـازه اصلاح‌شده، تغییـر قابل‌ملاحظه‌ای نداشته باشد.
